Baza wiedzy

Tłumaczenia tytułów – nieważne, czy dotyczą książek, filmów czy seriali – często budzą skrajne emocje i dają początek niejednej gorliwej dyskusji. I choć zazwyczaj rozmowy te krążyły wokół trafności przekładów, obecnie coraz częściej podważa się w ogóle zasadność ich powstawania. Jest to stosunkowo nowy trend, ale trudno nie zauważyć efektów jego popularności: na księgarnianych półkach coraz częściej można zobaczyć tytuły w obcych językach.   Z czego wynika rosnąca popularność takiego rozwiązania i co wspólnego mają z tym media społecznościowe? A jeśli jednak decydujemy się na przetłumaczenie tytułu, do kogo należy ostateczna decyzja o jego wyborze? Te i inne kwestie związane z tym obszarem tłumaczeń literackich poruszamy w dzisiejszym artykule.   Czy warto w ogóle tłumaczyć tytuły książek? Trudno tu o decyzję, która sprawdziłaby się dobrze w przypadku wszystkich książek. Decyzja o nieprzetłumaczeniu tytułu z pewnością oznacza wykluczenie pewnej grupy czytelników, którzy nie posługują się angielskim (bądź dowolnym językiem obcym) na tyle swobodnie, by zrozumieć znaczenie treści na okładce. Często anglojęzyczny tytuł jest dla potencjalnych czytelników sygnałem, że cały opublikowany tekst jest zapisany w nieznanym im języku, co zniechęca ich do dalszych poszukiwań.   O ile jednak niektóre tytuły są niezwykle wdzięcznym materiałem do przekładu i wybrzmiewają doskonale w kontekście całego dzieła niezależnie od wersji językowej, są też i te oparte na grze słów i znaczeń, sięgające do głęboko zakorzenionych zjawisk kulturowych bądź historycznych, odwołujące się do znanych i lubianych postaci. W takich sytuacjach pozostaje nam albo zdać się na kreatywność tłumacza i zaryzykować tytułem, który może potencjalnie podzielić odbiorców, albo pozostać przy oryginalnej wersji. Co ciekawe, wątpliwej jakości przekłady tytułów filmów to źródło przykładów, które nigdy nie wysycha; o wiele trudniej jest za to znaleźć konkretne odniesienia do nietrafionych tłumaczeń tytułów książek.   Branża wydawnicza vs TikTok: runda 1 Najczęściej powtarzanym argumentem przemawiającym za pozostawianiem tytułu w oryginale jest rozpoznawalność książki w mediach społecznościowych. Najwięcej anglojęzycznych (ale nie tylko!) tytułów znajdziemy głównie wśród książek z nurtu YA adresowanych do młodych czytelników i czytelniczek, do czego znacząco przyczynia się TikTok, a…

Kraków zdaje się nigdy nie zdradzać do końca wszystkich swoich sekretów; skrywa tajemnice nawet przed tymi, którzy od wielu lat przemierzają jego ulice. I choć fakt, że Kraków przynależy do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO, trudno byłoby przez tyle lat utrzymać w sekrecie, dla wielu osób działania związane z tym programem nadal brzmią enigmatyczne.   To już prawie dziesięć lat od momentu, gdy Kraków ogłoszono oficjalnie Miastem Literatury UNESCO; na przestrzeni tej dekady miasto zrealizowało niezliczone projekty związane z szeroko pojętą działalnością kreatywną. Od literatury, przez sztukę ludową, po gastronomię – zarówno krakowianie, jak i turyści mogą korzystać z szans stwarzanych przez uczestnictwo w programie.   Czym jest Sieć Miast Kreatywnych UNESCO? Powołany do istnienia w 2004 roku program ma na celu wspieranie współpracy między miastami, które w obszarze swojego rozwoju priorytetowo traktują działania kreatywne. 246 miast tworzących obecnie tę sieć stawia w centrum swoich działań kulturę, natomiast działania podejmowane przez włodarzy mają na celu tworzenie i dystrybucję dzieł, promocję działalności kreatywnej, rozwijanie nowych ścieżek kariery dla osób zawodowo związanych ze sztuką, a także ułatwienie dostępu do kultury. W ramach programu UNESCO Kraków Miasto Literatury ma możliwość łatwiejszego nawiązywania dialogu ze współpracującymi instytucjami na poziomie lokalnym, a także z miastami partnerskimi w wymiarze międzynarodowym.   Jakie są tymczasem główne zadania, nad którymi pracuje Miasto Literatury Kraków? W dawnej stolicy Polski działania skupiają się przede wszystkim na promocji dziedzictwa literackiego, popularyzacji czytelnictwa, a także zapewnianiu wsparcia dla miejscowych działań wokół rynku wydawniczego.   Kraków Miasto Literatury: wydarzenia, festiwale, programy rezydencji twórczych Rytm wydarzeń każdego roku wyznaczają dwa główne wydarzenia: Festiwal Conrada i Festiwal Miłosza. Ten drugi odbywa się także równolegle z Krakowskimi Targami Książki, imprezą przyciągającą na południe Polski nie tylko wydawców, ale i czytelników z całego świata. Celem obydwu festiwali jest przybliżenie szerszej publiczności zróżnicowanych zagadnień związanych z literaturą, ale też sztukami wizualnymi, filmem, przekładem, przedstawionymi przez twórców reprezentujących idee bliskie i odległe naszemu kręgowi kulturowemu.   Działania wykraczają także poza granice kraju – Kraków uczestniczy m.in. w programie ICORN (International…