Baza wiedzy

„Oblukać”, „bizy”, „tubajfor”, „ofsyk” – dla mieszkańca kraju nad Wisłą przytoczone wyrażenia mogą być zupełnie niezrozumiałe, a jednak posługują się nimi Polacy. Co więcej – ich istnienie zawdzięczamy kreatywności naszych rodaków.   Ponglish, bo o nim właśnie mowa, to rządząca się swoimi prawami gwara będąca połączeniem polszczyzny z angielszczyzną, stworzona przez polskich imigrantów pracujących w krajach anglojęzycznych. Konieczność przełamania barier komunikacyjnych oraz „oswojenia” obcego słownictwa przyczyniła się do powstania nowych słów i określeń, z reguły naginających zasady i normy językowe. Ten interesujacy język pidżynowy czerpiący w równej mierze z polskiego i z angielskiego bywa również określany jako polgielski lub polglisz, a za miejsce jego powstania uznaje się środowiska pracy Polonii zamieszkującej w Chicago – stąd nazwa „język polonijny”. Na czym polega ponglish? Klasyczne elementy tej oryginalnej nowomowy to „spolszczone” słowa angielskie, do odmiany których stosuje się zasady polskiej gramatyki (np. „badrować”, „oblukać” – od angielskich czasowników „to bother” oraz „to look”). Mogą to być też zwroty angielskie przełożone dosłownie na polski (np. „wziąć autobus” zamiast „wsiąść w autobus”). W gwarze polonii brytyjskiej czy amerykańskiej funkcjonują również polskie idiomy przełożone słowo po słowie na angielski – lub odwrotnie. Przykładem może być osobliwe wyrażenie „first cats behind the fences”, będące oczywistą kalką polskiego „pierwsze koty za płoty” (angielskim odpowiednikiem tego idiomu jest „the first pancake is always spoiled”).   W zasobach internetu znajdują się słowniczki języka ponglish, pełne zaskakujących słów i zwrotów. Z ciekawszych przypadków można wymienić rzeczowniki: „tubajfor” – wyraz stosowany przez pracowników branży budowlanej, określający deskę drewnianą w przekroju o wymiarach 2×4 cale (ang. „two by four”) i „partacz” – wbrew pozorom, oznacza osobę pracująca na niepełny etat (ang. „part-time”). Ta oryginalna „gwara po angielsku” bywa obiektem żartów i zachętą do celowego tworzenia nowych konstrukcji, gry z konwencją i świadomego łamania wszelkich zasad językowych.   Czym różni się ponglish od korpomowy? Wiele przykładów z języka polonijnego można zaobserwować w charakterystycznym języku, którym posługują się pracownicy korporacji: „przyjdę na spejs”, „wypełnij tiketa”, „zrób to na asap”. W pewnym sensie geneza powstania…

Wraz z rosnącą popularnością języków azjatyckich wiele osób zwraca się ku japońskiemu. Czy język japoński jest trudny do opanowania? Czy trudne jest tłumaczenie z języka japońskiego?   Na całym świecie po japońsku mówi około 130 milionów osób, głównie rezydujących w Kraju Kwitnącej Wiśni. Trudno określić jego początki, wiadomo jednak, że w ósmym stuleciu naszej ery pisano już po japońsku powieści. Na przestrzeni wieków duży wpływ miały na niego inne języki: chiński (od którego zapożyczono nawet alfabet), portugalski (znany również jako język misjonarzy) oraz angielski (z którego zapożyczono wiele współczesnych terminów). Pismo japońskie Tym, co najbardziej przeraża uczących się języka japońskiego, jest zwykle skomplikowany na pozór system alfabetów. Na szczęście po bliższym zapoznaniu się z pismem Japończyków okazuje się, że jest ono znacznie prostsze od chińskiego i ma mniej znaków. Na co dzień używa się połączenia trzech systemów: dwóch sylabariuszy (systemów pisma, w którym każdy znak równa się pojedynczej sylabie), hiragana i katakana, i chińskich znaków kanji. Skąd wzięły się chińskie znaki w Kraju Wschodzącego Słońca? Odpowiedź jest prosta: przypłynęły wraz z buddyjskimi tekstami w pierwszym tysiącleciu naszej ery. Japończycy nie posiadali wtedy własnego pisma, pożyczyli więc pismo Chińczyków, używane po dziś dzień.   Hiragana i katakana liczą obydwa po 46 znaków, z których każdy reprezentuje jedną sylabę (ka, ki, ku, ke, ko itd.). Posługując się tylko tymi dwoma sylabariuszami, jesteśmy w stanie komunikować się w języku japońskim. Bardziej ambitni mogą nauczyć się około dwóch tysięcy kanji, które wymagane są od każdego dorosłego Japończyka. Nie jest to jednak konieczne – do prostych konwersacji wystarczy najczęściej używane sto znaków. Komunikacja i tłumaczenie z japońskiego Język polski oraz język japoński bardzo się od siebie różnią. Zaczynając od gramatyki i struktury zdania (Japończycy zawsze umieszczają czasownik na końcu wypowiedzi), poprzez pismo i wielokrotność znaczeń, kończąc na różnicach kulturowych. Zwłaszcza te ostatnie przynoszą wiele trudności dla tych, którzy chcą się porozumieć po japońsku. Język japoński przykłada dużą wagę do grzeczności i odpowiednich zwrotów. Inaczej rozmawia się z kolegą, inaczej z rodziną, a już zupełnie inaczej…