Baza wiedzy

Osoby pracujące z językiem z pewnością zetknęły się, lub zetkną się w przyszłości, z pojęciem korpusu jako zbioru tekstów. Słownik języka polskiego PWN pod dziewiątym, ostatnim punktem wyjaśniającym znaczenie słowa korpus, podaje definicję:  «teksty, dane itp. zgromadzone ze względu na swą reprezentatywność, stanowiące podstawę do analizy naukowej». Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu, ze szczególnym uwzględnieniem korpusu języka polskiego.   Zadanie korpusu ogólnego to odzwierciedlenie codziennego użycia języka przez jego przeciętnego użytkownika, dlatego bardzo ważne jest, by taki zbiór był odpowiednio zrównoważony.  Źródłem przykładów będą fragmenty książek, czasopism, portali internetowych poświęconych różnym dziedzinom wiedzy, czasem transkrypcje rozmów, fragmenty czatów. Aby korpus uznać za reprezentatywny dla danej grupy użytkowników czy dla konkretnego okresu, należy stworzyć go zgodnie z wcześniej ustalonymi założeniami – można przeprowadzić dobór próbek z wzięciem pod uwagę konkretnych lat, ze względu na płeć, wiek czy pochodzenie użytkowników, w zależności od potrzeb badawczych. Komu potrzebny jest korpus? Korpusy tekstów to autentyczny materiał językowy, dzięki któremu można bliżej przyjrzeć się, w jakich formach funkcjonuje słowo pisane. Pozwala to na wyodrębnienie typowych użyć słów i konstrukcji, badanie ich znaczenia i funkcji, zaobserwowanie ewolucji języka. Korpusy są niezbędne do prowadzenia badań językoznawczych, tworzenia i aktualizowania słowników, opracowywania podręczników języków obcych. Stanowią cenne źródło wiedzy nie tylko dla językoznawców, ale też, między innymi, dla historyków, literaturo- i kulturoznawców, bibliotekarzy. Wykorzystują je również informatycy, np. do tworzenia translatorów komputerowych czy innych programów wspomagających pracę z językiem – narzędzi bezcennych w pracy tłumacza. Korpusy języka polskiego Wśród najważniejszych zbiorów tekstów z zakresu użycia języka polskiego należy wymienić dwa: Narodowy Korpus Języka Polskiego oraz Korpus Języka Polskiego PWN. Ten ostatni pełni bardzo praktyczną funkcję: stanowi wsparcie dla specjalistów z Poradni Językowej PWN w rozwiązywaniu problemów Polaków z ich mową ojczystą, opisywaniu znaczenia słów i konstrukcji. Ponadto pojedyncze zdania z próbek zgromadzonych  w korpusie podawane są jako przykłady ilustrujące znaczenia poszukiwanych słów. Narodowy Korpus Języka Polskiego „Internetowy skarbiec polszczyzny” – tak nazywają go twórcy projektu. W ciągu kilku lat zbudowali korpus wielkości  ponad półtora miliarda słów, wyposażony w…

Choć realizacja dobrego tłumaczenia jest pojęciem względnym, istnieje dość prosty sposób, by zrozumieć, co też kryje się pod tą enigmatyczną frazą – wystarczy spytać osoby zamawiające przekłady o ich oczekiwania.   Większość klientów spodziewa się szybko zrealizowanych i wiarygodnych tłumaczeń, które z łatwością zostaną zrozumiane przez rodzimych użytkowników obcego języka. Od wielu lat podnoszona jest także kwestia wierności oraz dosłowności – jak zatem wpływa ona na jakość tłumaczeń? „(…) piękne nie są wierne, wierne nie są piękne” – czy aby na pewno? Aby tłumaczenie można było uznać za dobre, musi ono stanowić wierne odzwierciedlenie tekstu źródłowego. Tu jednak pojawia się już pierwszy dylemat tłumacza – czy ważniejsze jest zachowanie dosłownego znaczenia, czy może jednak należy bardziej zatroszczyć się o to, aby tekst można było swobodnie przeczytać w obcym języku? Decyzja taka jest przede wszystkim uzależniona od charakteru tekstu. W przypadku dokumentów technicznych kluczowym aspektem jest spójność terminologiczna oraz zachowanie przejrzystości tekstu. Inne wymagania mają jednak osoby zgłaszające się z tłumaczeniami o charakterze literackim; dla nich najważniejsze jest to, aby zachowana została głębia literackiej magii, pełnia znaczenia przekazanego przez autora oraz lekkie pióro. Sam tłumacz powinien mieć zacięcie powieściopisarskie – a w niektórych przypadkach mówi się wręcz o tym, że powinien być równie utalentowany jak autor, którego dzieła przychodzi mu przetłumaczyć. Tłumaczenie dobre dla odbiorcy Rozwiązanie kwestii „wierność kontra dosłowność” nie gwarantuje jednak sukcesu. Niezwykle istotnym elementem dobrego tłumaczenia jest także uwzględnienie docelowych odbiorców, a w razie konieczności również lokalizacja tekstu bądź materiałów audiowizualnych. Dobre tłumaczenie powinno doskonale wtapiać się w realia obcej kultury oraz w niej swobodnie funkcjonować – to niezwykle istotne detale, które są kluczowe dla przedsiębiorstw wprowadzających swoje produkty i usługi na nowe rynki. Kilka słów o najczęstszych oczekiwaniach Poza zawiłościami lingwistycznymi istnieją również całkowicie podstawowe warunki, które powinny zostać spełnione podczas przygotowywania dobrego tłumaczenia. Zostaje ono starannie i estetycznie przygotowane, a następnie terminowo oddane oczekującemu klientowi. W doskonale przygotowanym tekście nie pojawiają się literówki ani błędy ortograficzne lub interpunkcyjne, stosowane słownictwo jest spójne, a tłumaczenie stanowi integralną…