Baza wiedzy

Kraków zdaje się nigdy nie zdradzać do końca wszystkich swoich sekretów; skrywa tajemnice nawet przed tymi, którzy od wielu lat przemierzają jego ulice. I choć fakt, że Kraków przynależy do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO, trudno byłoby przez tyle lat utrzymać w sekrecie, dla wielu osób działania związane z tym programem nadal brzmią enigmatyczne.   To już prawie dziesięć lat od momentu, gdy Kraków ogłoszono oficjalnie Miastem Literatury UNESCO; na przestrzeni tej dekady miasto zrealizowało niezliczone projekty związane z szeroko pojętą działalnością kreatywną. Od literatury, przez sztukę ludową, po gastronomię – zarówno krakowianie, jak i turyści mogą korzystać z szans stwarzanych przez uczestnictwo w programie.   Czym jest Sieć Miast Kreatywnych UNESCO? Powołany do istnienia w 2004 roku program ma na celu wspieranie współpracy między miastami, które w obszarze swojego rozwoju priorytetowo traktują działania kreatywne. 246 miast tworzących obecnie tę sieć stawia w centrum swoich działań kulturę, natomiast działania podejmowane przez włodarzy mają na celu tworzenie i dystrybucję dzieł, promocję działalności kreatywnej, rozwijanie nowych ścieżek kariery dla osób zawodowo związanych ze sztuką, a także ułatwienie dostępu do kultury. W ramach programu UNESCO Kraków Miasto Literatury ma możliwość łatwiejszego nawiązywania dialogu ze współpracującymi instytucjami na poziomie lokalnym, a także z miastami partnerskimi w wymiarze międzynarodowym.   Jakie są tymczasem główne zadania, nad którymi pracuje Miasto Literatury Kraków? W dawnej stolicy Polski działania skupiają się przede wszystkim na promocji dziedzictwa literackiego, popularyzacji czytelnictwa, a także zapewnianiu wsparcia dla miejscowych działań wokół rynku wydawniczego.   Kraków Miasto Literatury: wydarzenia, festiwale, programy rezydencji twórczych Rytm wydarzeń każdego roku wyznaczają dwa główne wydarzenia: Festiwal Conrada i Festiwal Miłosza. Ten drugi odbywa się także równolegle z Krakowskimi Targami Książki, imprezą przyciągającą na południe Polski nie tylko wydawców, ale i czytelników z całego świata. Celem obydwu festiwali jest przybliżenie szerszej publiczności zróżnicowanych zagadnień związanych z literaturą, ale też sztukami wizualnymi, filmem, przekładem, przedstawionymi przez twórców reprezentujących idee bliskie i odległe naszemu kręgowi kulturowemu.   Działania wykraczają także poza granice kraju – Kraków uczestniczy m.in. w programie ICORN (International…

Język jest żywym tworem, który ewoluuje wraz z posługującą się nim społecznością. Zmiany w jego tkance mogą być podyktowane postępem technologicznym, wpływem obcej kultury lub po prostu procesem kształtowania się mentalności jego użytkowników. Jest bezpośrednio uzależniony od swoich native speakerów – gdy społeczność wymiera, wraz z nią bezpowrotnie ginie również jej mowa.   Wraz z postępem cywilizacyjnym tracimy nie tylko zasoby środowiska. Szacuje się, że wymieranie języków przebiega w jeszcze szybszym tempie niż proces wymierania gatunków zwierząt i roślin. Co więcej, sam proces wymierania i działania ratunkowe wyglądają w obu przypadkach podobnie i wymagają porównywalnego zaangażowania wielu grup społecznych.   Wymierające języki – co warto o nich wiedzieć? W lingwistyce funkcjonuje m.in. podział na języki żywe, zagrożone, wymierające i martwe. Język zagrożony wymarciem to taki, którego liczba użytkowników, głównie w młodych pokoleniach, maleje. Język wymierający nie posiada użytkowników wśród młodego pokolenia, a martwy nie jest już wykorzystywany do komunikacji. Szacuje się, że połowa z puli języków używanych obecnie na świecie wyginie do końca wieku.   Wymieranie języków to proces nieunikniony, przyspieszony przez zjawisko globalizacji. Popularność zapożyczeń z języka reprezentującego kraj o silniejszej i bardziej ekspansywnej kulturze stanowi zagrożenie dla wielu obecnie użytkowanych języków. Kolejnym czynnikiem jest sytuacja społeczna, gospodarcza i polityczna w danym regionie. Posługiwanie się mową ojczystą często przestaje się opłacać młodym członkom społeczności, którzy przenoszą się do większych miast, gdzie jej znajomość nie umożliwia zdobycia wykształcenia ani zrobienia kariery, a wręcz przeciwnie – świadczy o mało prestiżowym pochodzeniu. W takim przypadku znajomość języka rodzimego prawdopodobnie nie zostanie przekazana następnym pokoleniom. W miejscach, gdzie rządy stosują politykę opresyjną wobec mniejszości, dążącą do ujednolicenia kulturowego i lingwistycznego, posługiwanie się lokalnym dialektem bywa niemile widziane, a nawet zabronione i karane.   Języki wymierające w Europie Wymierające języki świata to nie tylko słabo zbadane dialekty grup etnicznych zamieszkujących odległe i niedostępne tereny naszego globu. W rzeczywistości nie trzeba szukać ich daleko – w samej Europie znajdziemy sporą grupę języków zagrożonych i wymierających, nierzadko o prawdziwie fascynującej historii.   Istrorumuński należy do grupy…