10.03.2021
Anna Górniak-Woźniak
Zastosowanie cudzysłowu jest zróżnicowane w zależności od języka, poprawny zapis cudzysłowu przysparza więc problemów nie tylko użytkownikom języka polskiego. Jest to kwestia szczególnie istotna dla tłumaczy i korektorów – dla zachowania pełnej poprawności językowej tekstu, którym się zajmujemy, należy zadbać również o poprawną interpunkcję i użycie właściwych znaków przestankowych. Zacznijmy od podstaw: w jakim celu autor stosuje w artykule cudzysłów? Najprościej mówiąc, ten znak może posłużyć nam do kilku celów: wyodrębnienia cytatu lub przytoczenia, wprowadzenia pseudonimu lub nazwy własnej, wprowadzenia wyrazu obcego stylistycznie, a także do zaznaczenia ironii. O ile zastosowanie cudzysłowu nie wygląda skomplikowanie, w niektórych przypadkach jego poprawny zapis może stanowić problem. Jak wygląda cudzysłów w języku polskim? Dobrze jest nie tylko wiedzieć, kiedy stawiamy cudzysłów, ale również – jak to robimy. Cudzysłów polski jest znakiem podwójnym, na który składają się dwie pary przecinków tworzące cudzysłów otwierający i zamykający: „ ”. Znak cytatu w takiej postaci to tzw. cudzysłów typograficzny – zapis cudzysłowu zalecany w języku polskim. Oprócz niego można wymienić tzw. cudzysłów angielski (cudzysłów górny, pojedynczy lub podwójny: “ ”), francuski (cudzysłów ostrokątny: « ») czy niemiecki (cudzysłów ostrokątny: » «). Również one bywają wykorzystywane w języku polskim: np. cudzysłowy ostrokątne służą do wyodrębniania cytatów w cytatach. Warto jednak pamiętać o tym, że podstawowym zapisem cudzysłowu polskiego jest cudzysłów typograficzny. Znaki przestankowe a cudzysłów Znak cytatu często zbiega się z pozostałymi znakami przestankowymi. Należy wiedzieć, że w każdym przypadku kropkę kończącą zdanie stawiamy za cudzysłowem zamykającym, a nie przed nim. Kropka za cudzysłowem zamyka całe zdanie, w którym zawarliśmy przytoczenie wypowiedzi w cudzysłowie. Znak zapytania i wykrzyknik stawiamy przed cudzysłowem, jeśli stanowi on część przytaczanego wyrażenia – wtedy za cudzysłowem zamykającym możemy postawić kropkę lub przecinek. Jeśli natomiast dotyczy on całego zdania, musi pojawić się już za cudzysłowem zamykającym. Jak widać, podstawowe zasady dotyczące zbiegu znaków interpunkcyjnych są całkiem logiczne i łatwe do zapamiętania. Co jeszcze należy wiedzieć o poprawnym użyciu cudzysłowu? Często zastanawiamy się, kiedy cudzysłów można zastąpić kursywą i czy te dwa znaki są…