Baza wiedzy

Duże projekty to przede wszystkim duże wyzwania – ale z pomocą lingwistom przychodzi pełen wachlarz technologii wykorzystywanych w programach powszechnie znanych jako narzędzia CAT.   Ten tajemniczy skrót to nic innego jak computer-assisted translation, czyli tłumaczenie wspomagane komputerowo, coraz częściej stanowiące nieodłączny element codziennej pracy zarówno tłumaczy, jak i korektorów. Niewiele jednak mówi się o wymiernych korzyściach płynących z ich eksploatacji dla klientów, a zdecydowanie warto o tym wspomnieć. Narzędzia CAT i translatorskie wyzwania Choć narzędzia CAT znajdują zastosowanie nie tylko przy projektach wyjątkowo rozległych czy powtarzalnych, to właśnie w ich kontekście są niewątpliwie najczęściej przywoływane. Dziś też pochylimy się nad tym zagadnieniem, przybliżając także zalety przekładające się na rzeczywiste korzyści. Spektrum dostępnych dla tłumaczy programów jest niezwykle obszerne, a ich możliwości znacząco się różnią; do tej kategorii zaliczają się zarówno proste moduły sprawdzania pisowni wbudowane w inne aplikacje, jak i odrębne oprogramowanie umożliwiające pracę z bazami terminologicznymi czy słownikami. Przy potężnych projektach zwykle korzysta się z tych drugich – w czym jednak tkwi ich niezwykłość i dlaczego są tak przydatne? Spójność terminologiczna – wyższa jakość, niższa cena Wprowadzony do programu tekst zostaje podzielony na segmenty, zwykle odpowiadające kolejnym zdaniom. Przetłumaczenie każdego z nich rozbudowuje bazę tłumaczeniową – można ją przypisać do określonej specjalizacji, a w przypadku stałych klientów stworzyć również taką dedykowaną właśnie ich zamówieniom. Ułatwia to osiągnięcie jednego z kluczowych elementów dobrego tłumaczenia – zachowanie spójności tłumaczonych fraz, co jest zadaniem znacznie trudniejszym niż mogłoby się to wydawać. To prawdopodobnie główna korzyść ze stosowania narzędzi CAT, zwłaszcza w sytuacji, gdy otrzymujemy wytyczne od klienta dotyczące wymaganego przekładu danego terminu. Zostaje on wówczas dodany do bazy terminologicznej, a jego prawidłowa wersja pojawia się przy każdym segmencie, w którym on występuje, gwarantując jego rzetelne tłumaczenie w całym tekście.   Rozbudowana baza tłumaczeniowa jest także nieocenioną pomocą przy projektach powtarzalnych, znacząco przyczyniając się do skrócenia czasu realizacji zamówienia. Każdy ukończony projekt wzbogaca zasoby, co w przypadku współpracy ze stałymi klientami przekłada się na możliwość wyraźnie szybszego ukończenia pracy i większą elastyczność…

Branża tłumaczeniowa nie należy do szczególnie podatnych na kontrowersje – zwłaszcza te z zewnątrz, wywołane czynnikami inne niż autorskie i innowacyjne propozycje przekładu klasycznych dzieł. Są jednak tematy, które bez względu na sektor usług poruszają zawsze tak samo, wywołując burzliwe dyskusje i skłaniając do głębszej refleksji.   Wiele wątpliwości wzbudziła ostatnio informacja o ponownym przekładzie „Mein Kampf”, tym razem opatrzonego naukowym komentarzem. Dlaczego obecnie „Mein Kampf” nadal jest tematem tabu, a wszelkie dyskusje na jej temat sprowadzają się do jednego – uznania książki za skrajnie niebezpieczną i potencjalnie wywrotową?   „Mein Kampf”: co to i dlaczego wzbudza takie kontrowersje? Autobiograficzny manifest Adolfa Hitlera stał się na przestrzeni lat synonimem książki zakazanej, dającej początek wielu dyskusjom nad problemami natury etycznej. Dwie odrębne części przedstawiają odpowiednio życiorys autora oraz nakreślają podwaliny wyznawanych przez niego ideologii. Pełne krytyki i nienawiści, jawnie podważające równą wartość wszystkich istot ludzkich, „Mein Kampf” to jednak dzieło o wątpliwych walorach językowych i literackich – jeśli ufać tym, którzy podjęli się jego przeczytania. Nie zmienia to jednak faktu, że zawarte w niej idee zmieniły bieg losów świata, a pośrednio jej skutki nadal odczuwają osoby zmagające się z traumą międzypokoleniową. Nowy przekład zakazanej książki – ponowne pojawienie się „Mein Kampf” Hitlera Reguła niedostępności nie działa w przypadku tej książki inaczej. Im trudniej było zdobyć jej egzemplarz, im bardziej niebezpieczne i nielegalne było jej czytanie – tym większe wzbudzała zainteresowanie. Wielu historyków wskazuje obecnie na to, że liczne przekłady dostępne na rynku zanadto wygładzają oryginał, ponadto wiele tłumaczeń na języki obce wykonywano w oparciu o wersję anglojęzyczną zamiast niemieckojęzyczny oryginał. Nie bez znaczenia na klimat wokół książki pozostawały działania bawarskiego rządu, który bezwzględnie zakazywał wykonywania przekładów oraz publikacji książki, wyciągając konsekwencje prawne wobec wydawnictw decydujących się na jej udostępnienie. Dopiero w 2015 roku, po upływie 70-letniego okresu ochronnego, tekst „Mein Kampf” przeszedł do domeny publicznej. Pomimo tego nadal w różnych krajach obowiązują odmienne prawa regulujące dostępność oraz obrót egzemplarzami książki – czasem, tak jak na terenie Niemiec, jest to możliwe i…