Baza wiedzy

Na przestrzeni lat stały się nieodłączną częścią języka i towarzyszą nam każdego dnia – czy tego chcemy, czy nie. Choć często spoglądamy się na nie z niechęcią, traktujemy jako zagrożenie dla istniejących słów, w wielu przypadkach zapożyczenia z języka angielskiego wyjątkowo trafnie opisują pewne zjawiska i trudno wyobrazić sobie codzienność bez takich słów jak biznes i komputer, kuchenne zapasy bez keczupu, a damską garderobę bez kardiganu.   Przykłady zapożyczeń z angielskiego można mnożyć, ale dla większości z nas pozostają niewidoczne; udało im się tak doskonale wtopić w codzienność, że ich pochodzenie nierzadko jest dla nas zaskoczeniem. Warto wspomnieć, że równie często mamy do czynienia z kalkami językowymi, czyli efektami błędnych tłumaczeń – które przyjmują się równie dobrze, czego doskonałym przykładem jest wszechobecny kontent. Zapożyczenia z języka angielskiego we współczesnej polszczyźnie Zapożyczenia to szeroki wachlarz słów i fraz, które przywędrowały do polskiego z języków obcych. Część z nich zachowuje oryginalną pisownię, inne zostają spolszczone, różnią się też zasady dotyczące odmiany tych wyjątkowych słów przez przypadki. Łączy je jedno: kiedy już rozgoszczą się na dobre w codziennej komunikacji, nie sposób się ich pozbyć. Pewne obszary są bardziej podatne na ich występowanie; zdecydowanie należą do nich branże związane z IT, gdzie tempo narzucają międzynarodowe korporacje i dynamiczny rozwój technologii, za którym często z trudem nadąża język. To właśnie tam królują calle, targety i deadline; trudno o równie zwięzłe, trafne i bezpośrednie odpowiedniki, które w szybkim czasie przyjęłyby się szeroko w firmach. Kulturalna polszczyzna i wpływy obcych języków Równie podatnym gruntem jest kultura i sztuka, w której niemal wszystko – od hobby, którym może być układanie puzzli, po relaks przy kolejnym sezonie ulubionego serialu lingwistycznie opiera się na słowach zaczerpniętych z innego języka. Szczególnie ciekawym obszarem jest branża filmowa, w której nietrudno o pomyłkę: reżyserzy mogą kręcić obrazy, wiele mówi się o kinematografii zamiast – prawidłowo – o zdjęciach, a media rozpisują się o najnowszych produkcjach filmowych. Nazwy części filmowych gatunków nie doczekały się swoich polskich odpowiedników, ale podobny trend pojawia się obecnie w…

Branża tłumaczeniowa nie należy do szczególnie podatnych na kontrowersje – zwłaszcza te z zewnątrz, wywołane czynnikami inne niż autorskie i innowacyjne propozycje przekładu klasycznych dzieł. Są jednak tematy, które bez względu na sektor usług poruszają zawsze tak samo, wywołując burzliwe dyskusje i skłaniając do głębszej refleksji.   Wiele wątpliwości wzbudziła ostatnio informacja o ponownym przekładzie „Mein Kampf”, tym razem opatrzonego naukowym komentarzem. Dlaczego obecnie „Mein Kampf” nadal jest tematem tabu, a wszelkie dyskusje na jej temat sprowadzają się do jednego – uznania książki za skrajnie niebezpieczną i potencjalnie wywrotową?   „Mein Kampf”: co to i dlaczego wzbudza takie kontrowersje? Autobiograficzny manifest Adolfa Hitlera stał się na przestrzeni lat synonimem książki zakazanej, dającej początek wielu dyskusjom nad problemami natury etycznej. Dwie odrębne części przedstawiają odpowiednio życiorys autora oraz nakreślają podwaliny wyznawanych przez niego ideologii. Pełne krytyki i nienawiści, jawnie podważające równą wartość wszystkich istot ludzkich, „Mein Kampf” to jednak dzieło o wątpliwych walorach językowych i literackich – jeśli ufać tym, którzy podjęli się jego przeczytania. Nie zmienia to jednak faktu, że zawarte w niej idee zmieniły bieg losów świata, a pośrednio jej skutki nadal odczuwają osoby zmagające się z traumą międzypokoleniową. Nowy przekład zakazanej książki – ponowne pojawienie się „Mein Kampf” Hitlera Reguła niedostępności nie działa w przypadku tej książki inaczej. Im trudniej było zdobyć jej egzemplarz, im bardziej niebezpieczne i nielegalne było jej czytanie – tym większe wzbudzała zainteresowanie. Wielu historyków wskazuje obecnie na to, że liczne przekłady dostępne na rynku zanadto wygładzają oryginał, ponadto wiele tłumaczeń na języki obce wykonywano w oparciu o wersję anglojęzyczną zamiast niemieckojęzyczny oryginał. Nie bez znaczenia na klimat wokół książki pozostawały działania bawarskiego rządu, który bezwzględnie zakazywał wykonywania przekładów oraz publikacji książki, wyciągając konsekwencje prawne wobec wydawnictw decydujących się na jej udostępnienie. Dopiero w 2015 roku, po upływie 70-letniego okresu ochronnego, tekst „Mein Kampf” przeszedł do domeny publicznej. Pomimo tego nadal w różnych krajach obowiązują odmienne prawa regulujące dostępność oraz obrót egzemplarzami książki – czasem, tak jak na terenie Niemiec, jest to możliwe i…