Baza wiedzy

Osoby rozpoczynające pracę z językiem – czy to studenci kierunków humanistycznych, czy początkujący tłumacze – często borykają się z pozornie błahymi zagadnieniami, które po uważnej analizie okazują się być o wiele bardziej skomplikowane. Z pewnością można zaliczyć do nich frazeologię języka polskiego, obudowaną całkiem grubą warstwą powszechnych błędów językowych.   Wątpliwości dotyczące poprawności językowej najczęściej rozwiązuje odpowiednio dobrany słownik. A czy istnieje słownik frazeologiczny? W jaki sposób upewnić się, że użyty przez nas związek frazeologiczny jest poprawny? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w dalszej części tekstu. Czym jest frazeologia? Ponieważ nie każdy z nas pamięta wszystkie określenia opisujące elementy języka, warto przypomnieć krótko, czym jest frazeologia. Ten dział językoznawstwa zajmuje się opisem związków frazeologicznych, a więc połączeń wyrazów, których znaczenie nie wynika ze znaczeń wyrazów składowych. Związki frazeologiczne mogą powielać się w wielu językach w danym kręgu kulturowym – przykładem mogą być wyrażenia zaczerpnięte z kultury antycznej (puszka Pandory) lub z Biblii (kolos na glinianych nogach). Czy jest słownik frazeologiczny? W gąszczu słowników języka polskiego na półce księgarni możemy znaleźć również słownik frazeologiczny. Są w nim ujęte związki frazeologiczne obecne w języku, ich definicje i przykłady poprawnego użycia. Ponieważ każdy język żyje i ewoluuje, również związki frazeologiczne podlegają temu procesowi – niektóre z nich wychodzą z użycia i stają się archaizmami, a na ich miejscu pojawiają się nowe, wykształcone przez zwyczaj językowy. Z tego powodu słowniki frazeologiczne, podobnie jak pozostałe rodzaje słowników, powinny być uaktualniane i modernizowane, tak aby wiernie odzwierciedlać zmiany zachodzące w mowie. W gronie słowników frazeologicznych języka polskiego jednym z najbardziej popularnych jest Słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, praca zbiorowa Anny Kłosińskiej, Elżbiety Sobol i Anny Stankiewicz. Warto również zwrócić uwagę na wydany w 2019 r. Słownik frazeologiczny PWN autorstwa Aleksandry Kubiak-Sokół, a także na niszowe, ale nie mniej interesujące słowniki dotyczące mitologizmów i biblizmów obecnych w języku polskim. Jak korzystać ze słownika frazeologicznego? Słownik frazeologiczny może okazać się potrzebny, gdy nie jesteśmy pewni, czy dany związek frazeologiczny brzmi dokładnie tak, jak nam się wydaje. Wiele…

W dobie globalizacji dorobek kulturalny większości narodów może być dostępny dla odbiorcy z najdalszego zakątka świata. Dotyczy to również materiałów audiowizualnych, takich jak filmy, seriale czy animacje. Z tą dostępnością nierozerwanie wiąże się kwestia tłumaczeń.   Przekład audiowizualny różni się znacząco od pozostałych rodzajów tłumaczenia. Co za tym idzie, osoba wykonująca tę pracę posiada nieco inne kwalifikacje i kompetencje; inaczej wygląda sam proces tłumaczenia i efekt końcowy. Przekład audiowizualny – czyli jaki? Tłumaczenie audiowizualne dotyczy materiału, na który składa się dźwięk i obraz. Może to być film, serial, bajka, gra, ale również reklama lub materiał edukacyjny. Wyróżnia się trzy główne rodzaje przekładu audiowizualnego: dubbing, napisy oraz voice-over, chociaż na co dzień spotykamy także inne techniki, jak np. tłumaczenie symultaniczne wydarzeń emitowanych na żywo.   Dubbing polega na zastąpieniu oryginalnej ścieżki dźwiękowej materiału ścieżką dźwiękową w innym języku. W tej technice szczególnie ważne jest dopasowanie tłumaczenia wypowiedzi postaci do jej zachowania i czasu wypowiedzi, a nawet do ruchu ust i mimiki. Ponieważ dobrze wykonany dubbing przekłada się na łatwy odbiór materiału, ta metoda jest chętnie wykorzystywana w bajkach. Co ciekawe, istnieje również dubbing interlingwalny, czyli w obrębie dialektów i odmian danego języka (dotyczy to np. języka hiszpańskiego).   Kolejną metodą przekładu audiowizualnego są napisy wyświetlane u dołu ekranu. Przyjmuje się, że napisy mogą składać się z maksymalnie dwóch wierszy po 35-37 znaków ze spacjami. Zadanie tłumacza polega więc na umiejętnym skróceniu kwestii i dopasowaniu jej do sceny przy uwzględnieniu czasu, jakiego widz potrzebuje na przeczytanie i przyswojenie treści podpisu. Zaletą tej techniki jest niewątpliwie zachowanie oryginalnej ścieżki dźwiękowej.   Ostatnia z głównych technik przekładu audiowizualnego to voice-over, czyli dobrze znane Polakom nagrania lektorskie. Polega na nagraniu kwestii lektora w języku docelowym i podłożeniu ich pod istniejącą ścieżkę dźwiękową. W zależności od rodzaju materiału filmowego oryginalna ścieżka dźwiękowa może zostać usunięta lub jedynie wyciszona. Ta technika budzi wiele kontrowersji i w niektórych krajach nie jest wykorzystywana do tłumaczenia filmów fabularnych.   Tłumacz dźwiękowy i jego praca Proces tłumaczenia audiowizualnego jest nieco bardziej…