Baza wiedzy

Tłumaczenia tytułów – nieważne, czy dotyczą książek, filmów czy seriali – często budzą skrajne emocje i dają początek niejednej gorliwej dyskusji. I choć zazwyczaj rozmowy te krążyły wokół trafności przekładów, obecnie coraz częściej podważa się w ogóle zasadność ich powstawania. Jest to stosunkowo nowy trend, ale trudno nie zauważyć efektów jego popularności: na księgarnianych półkach coraz częściej można zobaczyć tytuły w obcych językach.   Z czego wynika rosnąca popularność takiego rozwiązania i co wspólnego mają z tym media społecznościowe? A jeśli jednak decydujemy się na przetłumaczenie tytułu, do kogo należy ostateczna decyzja o jego wyborze? Te i inne kwestie związane z tym obszarem tłumaczeń literackich poruszamy w dzisiejszym artykule.   Czy warto w ogóle tłumaczyć tytuły książek? Trudno tu o decyzję, która sprawdziłaby się dobrze w przypadku wszystkich książek. Decyzja o nieprzetłumaczeniu tytułu z pewnością oznacza wykluczenie pewnej grupy czytelników, którzy nie posługują się angielskim (bądź dowolnym językiem obcym) na tyle swobodnie, by zrozumieć znaczenie treści na okładce. Często anglojęzyczny tytuł jest dla potencjalnych czytelników sygnałem, że cały opublikowany tekst jest zapisany w nieznanym im języku, co zniechęca ich do dalszych poszukiwań.   O ile jednak niektóre tytuły są niezwykle wdzięcznym materiałem do przekładu i wybrzmiewają doskonale w kontekście całego dzieła niezależnie od wersji językowej, są też i te oparte na grze słów i znaczeń, sięgające do głęboko zakorzenionych zjawisk kulturowych bądź historycznych, odwołujące się do znanych i lubianych postaci. W takich sytuacjach pozostaje nam albo zdać się na kreatywność tłumacza i zaryzykować tytułem, który może potencjalnie podzielić odbiorców, albo pozostać przy oryginalnej wersji. Co ciekawe, wątpliwej jakości przekłady tytułów filmów to źródło przykładów, które nigdy nie wysycha; o wiele trudniej jest za to znaleźć konkretne odniesienia do nietrafionych tłumaczeń tytułów książek.   Branża wydawnicza vs TikTok: runda 1 Najczęściej powtarzanym argumentem przemawiającym za pozostawianiem tytułu w oryginale jest rozpoznawalność książki w mediach społecznościowych. Najwięcej anglojęzycznych (ale nie tylko!) tytułów znajdziemy głównie wśród książek z nurtu YA adresowanych do młodych czytelników i czytelniczek, do czego znacząco przyczynia się TikTok, a…

Branża tłumaczeniowa to niezwykły obszar, gdzie kreatywność i pasja do słowa pisanego spotykają się każdego dnia z nowoczesnymi technologiami. Tłumacze z dłuższym stażem zawodowym doświadczyli niejednej przełomowej zmiany w realizacji zamówień, a młodzi adepci szkolą nie tylko swoje umiejętności w zakresie przekładu, ale też znajomość nowoczesnych narzędzi przydatnych w codziennej pracy.   W historii zawodu tłumacza kamieniem milowym niewątpliwie pozostaje pojawienie się narzędzi CAT (Computer-Assisted Translation). Oprogramowanie to wydatnie wspomaga pracę indywidualnych tłumaczy i biur, przyczyniając się do skrócenia czasu realizacji zamówienia, zapewnienia niezrównanej spójności terminologii, a także umożliwiając zbudowanie wiarygodnej pamięci tłumaczeniowej skrojonej na miarę naszych potrzeb. Wielu specjalistów staje jednak przed zasadniczym wyborem: który program wybrać? Dziś postaramy się odpowiedzieć na to pytanie, porównując dwa z najpopularniejszych dostępnych na rynku – SDL Trados i memoQ.   Jak działa oprogramowanie CAT? W tego typu środowisku tłumaczeniowym wszystko zaczyna się od stworzenia projektu: po przypisaniu języka źródłowego i docelowego i załadowaniu plików możemy wybrać istniejącą bazę terminologiczną i pamięć tłumaczeniową lub stworzyć zupełnie nowe zasoby. Tłumaczenie wspomagane komputerowo jest bezcenną pomocą podczas realizacji wieloetapowych projektów wymagających tłumaczenia podobnych dokumentów i zachowania spójności terminologii. Przetłumaczone wcześniej segmenty pojawiają się w nowym projekcie, a terminy znajdujące się w bazie terminologicznej automatycznie podpowiadają właściwy przekład. Te podstawowe zasady działania są wspólne dla większości programów wspomagających tłumaczenie.   Czym jest memoQ i gdzie znajduje zastosowanie? Pierwsza wersja memoQ pojawiła się na rynku w 2006 roku, a dostępne narzędzia były dostosowane przede wszystkim do oczekiwań tłumaczy i koordynatorów projektu. Intuicyjny interfejs użytkownika, możliwość pracy w wersji desktopowej, a także rozwiązania dostępne w chmurze sprawiły, że memoQ szybko stał się realną konkurencją dla dotychczasowego monopolisty, Tradosa. Przewagą tego pierwszego jest kompleksowy wachlarz narzędzi ułatwiających pracę zaangażowanych specjalistów na każdym etapie realizacji projektu.   Za co doceniamy memoQ? – Możliwości programu sprawiają, że przeprowadzenie dokładnej statystyki tekstu, a także precyzyjne określenie występujących w tekście powtórzeń trwa zaledwie chwilę. Po zbudowaniu pamięci tłumaczeniowej możemy także porównać nowy tekst z dostępnymi zasobami i sprawdzić, jak wiele segmentów wymaga tłumaczenia…