Język językowi nierówny: dzielą się na wiele kategorii i charakteryzują się wieloma cechami, wśród których można z pewnością wyodrębnić poziom trudności nauki.
Czy to oznacza, że „łatwiejsze” języki będą w jakiś sposób gorsze od „trudniejszych”? Niekoniecznie – na każdy z blisko 7000 języków świata składają się lata historii, tradycja i tożsamość kulturowa. Każdy z nich ma też swoje łatwiejsze i trudniejsze aspekty: język, którego gramatyka jest względnie prosta, może kryć wiele pułapek wśród np. zasad wymowy.
Jakie są najtrudniejsze języki świata i na czym polega ich trudność?
Jeśli zagłębimy się w temat, natychmiast zdamy sobie sprawę, że listy najtrudniejszych języków świata nieznacznie różnią się od siebie. Nie ma w tym nic dziwnego – kryteria oceny trudności języka są mocno subiektywne. Na ogół przyjmuje się, że język trudny posiada skomplikowaną strukturę gramatyczną, rozbudowaną warstwę leksykalną lub złożony alfabet. Może też charakteryzować się zawiłymi zasadami wymowy. Kolejnym sposobem określenia trudności języka jest szacowana liczba godzin, które należy poświęcić na opanowanie go. Jak widać, powyższe kryteria nie są precyzyjne, a to sprawia, że ciężko jest jednoznacznie uporządkować języki świata według poziomu trudności.
Języki mroźnej północy, czyli fiński i islandzki
Tworząc jeden z języków Śródziemia – Quenya – J. R. R. Tolkien opierał się m.in. na języku fińskim. W istocie ten język należący do grupy języków ugrofińskich jest niezwykle melodyjny, z czym niestety idzie w parze dość wysoki poziom skomplikowania gramatyki (15 przypadków) i warstwy leksykalnej (fiński jest językiem aglutynacyjnym, co objawia się w słowach takich jak np. kaksikymmentäyksi). Z kolei islandzki posiada w swoim alfabecie obce nam znaki (ð, Þ i æ), cechuje się zawiłą gramatyką oraz unikalnym słownictwem, co jest spowodowane długotrwałą izolacją tego kraju od wpływów zewnętrznych i praktykowanym po dziś puryzmem językowym (obce zwroty są wypierane przez odpowiedniki w języku islandzkim).
Bliski i Daleki Wschód, czyli arabski i chiński
Konieczność nauki nowego alfabetu i trudna wymowa sprawiają, że zarówno arabski, jak i chiński z reguły pojawiają się na listach języków najtrudniejszych do opanowania. Przy nauce języka arabskiego trudności przysparzają niezwykle subtelne różnice między poszczególnymi znakami alfabetu, konieczność starannego, wręcz kaligraficznego zapisu, ale również kierunek zapisu – od prawej do lewej. Gdy już się z tym uporamy, czeka nas kolejny czasochłonny proces: opanowanie wymowy arabskich głosek. Poprawna wymowa poszczególnych dźwięków to również bolączka osób uczących się mandaryńskiego, który do tego może pochwalić się zawrotną liczbą znaków – ok. 47 000! Wprawdzie do komunikatywnej znajomości chińskiego wystarczy opanować zaledwie ułamek tej liczby, jednak najtrudniejszą przeszkodą jest z reguły nauka powiązań między znakiem, jego pisownią, znaczeniem i wymową.
Polak, Węgier – dwa bratanki
Chyba nie będzie dla nikogo zdziwieniem, że język polski przeważnie znajduje się na listach najtrudniejszych języków świata. Zawiła gramatyka i trudna wymowa „szeleszczących” słów – przysparzające problemów samym Polakom i często nieprzyswajalne dla obcokrajowców – sprawiają, że nauka polskiego idzie z reguły opornie. Nie inaczej jest z językiem węgierskim. Brak najmniejszego podobieństwa do pozostałych języków europejskich oraz skomplikowana gramatyka z dużą ilością przypadków mogą skutecznie odstraszać potencjalnych uczniów. Węgierski, podobnie jak wspomniany wyżej fiński, jest językiem aglutynacyjnym, co przekłada się na długie słowa ciężkie do wymówienia i zapamiętania dla początkujących.
Warto wspomnieć, że indywidualne predyspozycje każdego z nas również wpływają na to, czy dany język okaże się łatwy, czy trudny. Na ogół przyjmuje się, że rosyjski jest trudniejszy od angielskiego, ale dla rodzimego użytkownika języka polskiego może okazać się na odwrót – to pozornie łatwiejszy angielski będzie dla niego nielogiczny i przez to ciężki do opanowania, natomiast rosyjski przyswoi w sposób intuicyjny. Problemy z opanowaniem danego języka można jednak prawie w każdym przypadku rozwiązać – wytrwałością, systematycznością, a przede wszystkim odpowiednim doborem metody nauki.
