Spośród wielu międzynarodowych autorów, malarzy oraz kompozytorów niewątpliwie to przedstawiciele Rosji byli jednymi z najbardziej docenionych na świecie. Większość osób nie ma problemu z przypomnieniem sobie najznakomitszych nazwisk, takich jak Bułhakow, Rachmaninow, Puszkin czy Sierow. Na rosyjskiej mapie kulturalnej znajduje się jednak najważniejszy jej punkt – Moskwa. To właśnie to miasto od wieków jest mekką twórczości artystycznej pisarzy, kompozytorów, malarzy czy muzyków.

 

Jedną z najważniejszych postaci związanych z Moskwą jest Aleksander Puszkin. W mieście zachowano liczne pamiątki po wyjątkowo lubianym autorze – to domy i posiadłości Puszkina; jego nazwisko do dziś noszą m.in. ulica, plac, muzeum, teatr, stacja metra oraz biblioteka. W Moskwie przyszedł na świat i spędził swe dzieciństwo Fiodor Dostojewski; właśnie tu zaczęła się także błyskotliwa kariera Antoniego Czechowa. Warto wspomnieć także o tym, że znany głównie dzięki swoim literackim dokonaniom Czechow ukończył w 1884 roku Wydział Nauk Medycznych. Jedna z najznamienitszych postaci rosyjskiej literatury, Michaił Bułhakow, mieszkał przez kilkanaście lat w Moskwie, tam też został pochowany – a co najważniejsze, jej obyczajowe i społeczne realia stały się kanwą dla wydarzeń jego wielkiej powieści, Mistrza i Małgorzaty.

Nie tylko literatura

Moskwa już w XV wieku zapisała się znacząco w historii malarstwa – rozsławiły ją dokonania Andrieja Rublowa. Sztuka późniejszych twórców, takich jak Kazimierz Malewicz, Władimir Tatlin, Aleksandr Rodczenko czy Wassily Kandinsky, została przedstawiona szerokim masom dopiero na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Wielu malarzy tworzących tuż po wojnie wyjeżdżało natomiast za granicę w związku z ograniczeniami związanymi z sytuacją polityczną oraz nasileniem stalinowskiego kultu jednostki. Poza pisarzami niewątpliwie jednymi z najlepiej zapamiętanych moskiewskich artystów są muzycy i kompozytorzy. Sam język jest śpiewny, a Rosjanie chętnie nie tylko śpiewają, ale i tworzą własną muzykę. Jedną z najważniejszych postaci był Michaił Rubinstein – dyrygent i pianista – który zorganizował w Moskwie pierwsze zajęcia muzyczne, przekształcone później w konserwatoria. Profesorem Konserwatorium był m.in. Piotr Czajkowski, który w tym właśnie mieście pracował nad swoimi najważniejszymi dziełami: Jeziorem łabędzim, Eugeniuszem Onieginem czy IV Symfonią.

Wpływ Rosjan na polską muzykę

Muzeum Skriabina, w którym ostatnie lata swojego życia spędził Aleksandr Skriabin, daje natomiast niezwykłą szansę zobaczenia zachowanego w niezmienionym stanie miejsca, gdzie powstawały muzyczne dzieła artysty. Polakom bliscy są także wykonawcy popularnej muzyki rosyjskiej, tacy jak Ałła Pugaczowa czy też bard – Bułat Okudżawa. Twórczość drugiego artysty wiązała się także z… tłumaczeniami. Autorskie ballady przypadły wyjątkowo do gustu polskiej publice. Przekład tekstów nie był jednak tak prosty – na pozór przyjemne i łatwe, teksty były wielowątkowe, zawierały liczne metafory oraz odniesienia. Przekładem dzieł Okudżawy zajmowali się m.in. Andrzej Mandalian, Witold Dąbrowski, Wojciech Młynarski czy Agnieszka Osiecka. Na twórczość Jacka Kaczmarskiego miał natomiast w początkowych jej etapach inny rosyjski bard – Włodzimierz Wysocki. Moskwa zajmuje szczególne miejsce na rosyjskiej mapie kultury – również dlatego, że nawet w okresie gdy to Petersburg był stolicą Rosji, elity nie mogły rozstać się z tym magnetycznym, klimatycznym miastem.